در گزارش اسب من مطرح شد؛
شاهرود پایلوت پتانك در استان سمنان، معرفی یك پدیده جدید و پرنشاط
اسب من: از نخستین باری كه مردم شاهرود نام ورزش پتانك را شنیدند چند ماهی بیشتر نمی گذرد اما این ورزش توانسته طرفداران خوبی را جلب كرده و این شهرستان را بعنوان پایلوت استان سمنان معرفی نماید.
خبرگزاری مهر، گروه استان ها: چهار ماهی است كه ورزش پتانك در شهرستان شاهرود دارای طرفدارانی شده و دیگر كمتر كسی در میان اقشار جوان است كه نام آنرا نشنیده باشد حتی این روزها زمینی باز در مجموعه مدیریت بحران و دو پارك سطح شهر به این ورزش اختصاص داده شده تا ترویج این ورزش مفرح و نشاط آور تسریع شود.
پتانك ورزشی فرانسوی و وارداتی است كه مانند هر پدیده وارداتی دیگر در ابتدا برای نهادینه كردنش مشكلات و موانعی باز وجود دارد چالش هایی كه از قیمت وسایل بازی گرفته تا معرفی و برگزاری مسابقات آنكه همواره سبب شده تا برگزار كنندگان این ورزش كه تحت نظارت هیئت بولینگ، بیلیارد و بولس است، نیازمند حمایت های بیشتر باشند.
پتانك چیست؟ چرا این ورزش برای كسانی كه اولین بار با آن آشنا می شوند تا این حد جذابیت دارد كه بین پتانك بازان ضرب المثلی به وجود آمده كه اگر یك دفعه مزه آنرا بچشی دیگر توپ هایش را رها نمی كنی؛ تمام این سوالات و البته پرسش های بیشتر درباره ورزش پتانك را در گفتگو با حامد مهدی پناه رئیس كمیته بولس استان سمنان و رئیس هیئت بولینگ بیلیارد و بولس شاهرود به گفتگو نشسته ایم.
*در ابتدا برای ما از پتانك بگویید و این ورزش را به صورتی معرفی كنید.
قدمت این ورزش به بیشتر از ۱۰۰ سال می رسد و ورزشی است كه خاستگاه آن كشور فرانسه شمرده می شود این بازی بسیار شبیه به برخی بازی های محلی ما مانند تیله بازی، گردو بازی و بازی محلی لَم پور (لم به معنای سنگ و پور به معنای پسر) است كه سابقاً در لرستان با سنگ هایی پهن بازی می شد پس می توان گفت با وجود اینكه پتانك وارداتی است اما ایرانیان با آن خیلی هم بیگانه نیستند.
فدراسیون این ورزش در سال ۱۹۵۸ در جهان تشكیل شد اما اختراع آن به یك قهوه خانه در فرانسه بر می گردد كه شخصی دارای یك برادر روماتیسمی بود كه بیماری رمق دویدن و راه رفتن را از او گرفته بود از سویی برادر این شخص به دنبال اختراع ورزشی بود كه برادرش بدون دویدن هم بتواند آنرا انجام دهد و در نتیجه پتانك خلق شد.
كلمه پتانك در زبان بومی فرانسوی به معنای ایستادن یا پا جفت است كه این نامگذاری به نوع پرتاب توپ ها در این ورزش كه همان ایستاده به صورت پا جفت شمرده می شود، باز می گردد.
* این ورزش چه موقع به كشور ما رسید؟
پتانك پس از معرفی به دنیا از كشور فرانسه در دهه ۵۰ با ایجاد فدراسیون جهانی رونق گرفت اما در ایران از ۲۰ سال پیش توسط یك ایرانی اهل شیراز به نام آقای قربان پور كه در یكی از كشورهای آسیای شرقی باشگاه وزنه برداری داشت به ایران و طبیعتاً شیراز آورد. دلیل اینكه از آسیای شرقی باز این ورزش به ایران آمد این است كه بیشتر توپ ها یا گوی های پتانك در این كشورها تولید می شود و در نتیجه این فرد ایرانی در آنجا توانست با ورزش پتانك آشنا شده و آنرا به ایران بیاورد.
پتانك در شیراز پا گرفت و كم كم در سایر كشور باز انجام شد اما ۱۰ سالی است كه این ورزش بطور جدی در ایران معرفی شده و تحت نظارت فدراسیون بولینگ، بیلیارد و بولس فعالیت دارد حتی چندین مورد مسابقات قهرمانی كارگران كشور و چهار دوره قهرمان كشوری باز در سطح ایران برگزار شده است.
*چرا پتانك تحت نظارت فدراسیون بولینگ و بیلیارد است؟
ابتدا باید گفت آن سه ورزش كه نامشان همراه هم یك فدراسیون را می سازند به تنهایی یك ورزش ساده نیستند و خود دارای بخش های مختلفی هستند، مثلاً بیلیارد مجموعه ای از بازی هایی مانند ایت بال، ناین بال، اسنوكر، كارامبول و … است پس بولس هم به همین مدلول است بولس یا بول در انگلیسی به معنای توپ است و بولس به مجموعه بازی هایی مانند بوجیا، پتانك، شوتینگ و… گفته می شود كه با توپ های خاص بازی می شوند بنا بر این مجموعه بازی های توپی با هم در كنار هم قرار گرفته و فدراسیونی به این نام را ایجاد كرده است.
*ویژگی منحصر به فرد پتانك در مقابل دیگر ورزش های بولسی چیست؟
ابتدا باید اظهار داشت كه در این ورزش فرد دوندگی ندارد اما این به آن مدلول نیست كه این ورزش بی تحرك بوده و یا هیجانی ندارد اتفاقاً برعكس این ورزش چنان هیجانی دارد كه شاید قابل وصف نباشد اما به سوال بازگردیم باید گفت پتانك ورزشی است كه در مقایسه با سایر ورزش های دیگر بسیار ساده تر است.
برای مثال بوجیا سالن و مكان مخصوص و توپ های خاص می خواهد یا بولز كه یك بازی از مجموعه بازی های موسوم به بولس است نیازمند یك سالن خاص است اما پتانك خیر شما كافی است یك زمین مستطیل حداقل چهار و ۱۵ متر و یا سه در ۱۲ متر داشته باشید تا بتوانید این بازی را انجام دهید.
*درباره زمین بازی توضیح دهید؟
زمین پتانك علاوه بر ابعادی كه بیان شد باید دارای اسطحكاك باشد یعنی نباید زمین صافی مانند موزائیك، كفپوش و یا آسفالت باشد پس این بازی در زمین شنی یا ساحل دریا و حتی روی چمن بازی می شود چونكه توپ ها در این ورزش نباید زیاد حركت كنند در پتانك توپ هایی كه پرتاب می شوند می بایست با یك اختلاف اندك در همان نقطه هدف قرار گیرند در نتیجه نیاز است كه این ورزش در زمینی دارای اصطكاك اجرا شود.
جنس اصلی و استاندارد برگزاری مسابقات پتانك و مصوب فدراسیون جهانی شن به دست آمده از ماسه كوبیده شده موسوم به صفر شش است اما این بازی بر روی چمن هم برگزار می گردد و یا حتی در ساحل دریا و عموماً در هرجایی می توان آنرا بازی كرد.
*به بحث اصلی بپردازیم و آن هم وضعیت پتانك در شاهرود
بله؛ این ورزش تقریباً پنج ماه است كه در شاهرود بطور جدی معرفی و بازی می شود اما خوشبختانه در همین مدت هم شاهد جذب حدود ۱۰۰ بازیكن پتانك هستیم كه بسیار جای خرسندی دارد ما حتی در همین مدت زمان كم توانستیم تیم استان سمنان متشكل از پتانك بازان شاهرودی را به چهارمین دوره مسابقات قهرمان كشوری باز اعزام نماییم كه در عین ناباوری توانستند مقام چهارم كشور را باز به دست آورند آن هم در جایی كه ۲۹ تیم در این رقابت ها شركت كرده بودند.
از طرف دیگر بخش قابل توجهی از علاقمندان به پتانك در شاهرود بانوان هستند، این ورزش می تواند با شرایط حجاب كامل یعنی شلوار، مانتو، مقنعه و كلاه و كاملاً پوشیده اجرا شود و این امر سبب شده تا بانوان ما باز به آن رغبت داشته باشند همین طور درباره حضور بانوان باید گفت این ورزش به صورت میكس (مختلط) باز برگزار می شد كه در چهارمین مسابقه قهرمان كشوری این امر البته برداشته شد و خانم ها با یكدیگر و آقایان با یكدیگر رقابت كردند اما در نهایت باید گفت استقبال خانم ها بسیار عالی بوده است.
از سوی دیگر باید گفت این بازی یك بازی خانوادگی است ما بسیاری افراد در هنگام پیك نیك های خانودگی باز آنرا بازی می كنند در همین شهرستان شاهرود هستند كسانی كه یا از هیئت توپ قرض می گیرند و یا خودشان مبادرت به خرید توپ ها كرده اند و به صورت خانوادگی در جاهای مختلف شهرستان بازی را انجام می دهند این امر نشان داده است كه پتانك در شاهرود در حال ریشه دواندن است.
*به بازی پتانك برسیم، درباره قوانین و نحوه بازی توضیح می دهید؟
پتانك به سه حالت برگزار می گردد نخست تك به تك، دوم دو به دو یا دوبل و سوم سه به سه یا تریپل كه در مورد آخر معمولاً نفر سوم از جنس مخالف (آقایان یا خانم ها) انتخاب می شود كه البته در ایران بازی های تریپل بانوان و آقایان به صورت جدا هم انجام می شود.
در حالت تك به تك هر فرد سه توپ دارد و یك توپ كوچك چوبی به نام جك با نشان یا كهوجه در بازی وجود دارد در حال دوبل و تریپل هر تیم شش توپ دارد بازی با ایستادن پرتاب كنندگان در داخل یك رینگ دایره ای به قطر ۳۵ تا ۵۰ سانتی متر به صورت پا جفت شروع می شود ابتدا جك پرتاب شده و می بایست در فاصله چهار تا ۱۰ متری بایستد و سپس گوی ها به طرف جك پرتاب می شوند.
برای مثال بازیكن اول جك را در پنج متری پرتاب كرده و گوی خودرا در ۲۰ سانتی متری جك پرتاب می كند، سپس نوبت دیگری است و او گوی را پرتاب می كند اگر گوی وی در ۱۹ سانتی متری توپ بازیكن اول ایستاد او نسبت به جك جلوتر است در نتیجه یك امتیاز می گیرد اما اگر گوی وی در ۲۱ سانتی متری یعنی دور تر از توپ بازیكن اول ایستاد باردیگر بازیكن دوم توپ خودرا پرتاب می كند تا تمام توپ ها تمام شود.
هدف در این بازی این است كه گوی های شما كمترین فاصله را با جك داشته باشند تا شما بتوانید یك امتیاز بگیرید، در این بازی هر گوی كه از گوی بازیكن رقیب نسبت به جك نزدیك تر بود یك امتیاز دریافت می كند در نتیجه امكان گرفتن یك، دو یا سه امتیاز در بازی تك نفره و امكان گرفتن یك تا شش امتیاز در بازی دوبل و یا تریپل وجود دارد، این نكته را باز باید اظهار داشت كه درانتها هر دست بازی پتانك فقط تیم برنده امتیاز می گیرد تا جمع این امتیازات به ۱۳ برسد.
*نحوه امتیاز دهی باز به همین شكل است؟
بله؛ تیم برنده باید به عدد ۱۳ برسد اما شاید مردم این ذهنیت را داشته باشند كه پرتاب چند توپ كار سختی نیست و یك بازیكن امكان دارد به سرعت بازی را تمام كند اما اینگونه نیست بعضاً پیش می آید برای رسیدن به عدد ۱۳ تعداد ست های بازی آنقدر فراوان می شود كه شاید بازی چهار تا پنج ساعت باز به طول بینجامد و این جذابیت پتانك است چونكه بازی دشواری است و باید در آن حرفه ای شد.
در مسابقات كشوری كه برای مثال ۲۵۰ نفر شركت می كنند به واقع نمی توان در بعضی مسابقات به عدد ۱۳ رسید چونكه امكان دارد بازی ها سه تا چهار ساعت طول بكشند در نتیجه به جهت اینكه وقت به همه برای بازی برسد این بازی به صورت زمانی برگزار می گردد یعنی طبق تعریفی كه فدراسیون عنوان كرده برای مثال هر دست بازی پتانك نیم ساعت است و در آن هر تیمی كه بیشتر امتیاز گرفت برنده است هر تیمی هم كه زیر این زمان به عدد ۱۳ رسید پیروز رقابت ها است.
*نحوه پرتاب این گوی ها باز به شكل خاصی دارد؟
بله؛ زمانی كه شما گوی را در دست می گیرید باید مچ شما با زمان موازی و كف دست به سمت پایین باشد در نتیجه هر شكلی نمی توان گوی را پرتاب كرد و اصولی خاص دارد اما این پرتاب ها سراسر هیجان و تكنیك هستند، پرتاب های چرخشی، پرتاب های درجا، پرتاب های گوشه ای و ده ها پرتاب كه البته باید در آن خبره شد.
ممكن است گوی پشت جك قرار گیرد و یا گوی حریف جلوی جك ایستاده و نگذارد تا گوی شما به جك نزدیك شود اینجا باید از پرتاب های اصطلاحاً چرخشی یا كات دار كه خیلی مشكل و حرفه ای هستند بهره برد درنتیجه این بازی دارای هیجان وصف ناشدنی است.
*داوری در این بازی چگونه است؟
این بازی خود داور است و به صورت دوستانه برگزار می گردد یعنی خود بازیكنان داور هم هستند چونكه همه چیز در پتانك مشخص است اما در زمان هایی كه خیلی فاصله دو گوی نسبت به جك مشابه بود و با چشم توان تشخیص وجود نداشت، داور زمین با ابزار اندازه گیری مانند متر و … وارد كار شده و تكلیف را روشن می كند این بازی گاهی به میلیمترها بستگی دارد و یك میلی متر می تواند نتیجه بازی را تغییر دهد.
این بازی دارای تاكتیك های خاص خود است؛ هیچ پرتابی در پتانك بی قاعده نیست در نتیجه وقتی جك توسط فرد شروع كننده پرتاب می شود تا بازی شروع شود به همه چیز دقت می كند اینكه تیم حریف فرد دورزنی دارد یا خیر، آیا توان زاویه زنی بازیكنان حریف بهتر است یا خیر، آیا تیم مقابل نزدیك زنی را تبحر دارد یا خیر آیا هم تیمی شما می تواند ضربات گوشه را بهتر بزند یا خیر و تمام این موارد كه همگی تاكتیك های جذاب پتانك هستند.
از سوی دیگر در عرض چهار متری زمین اگر ۵۰ سانتی متر از هر دو سوی را كم نماییم، یك مستطیل سه متر در چهار متر فضا برای پرتاب جك و توپ ها وجود دارد كه آنرا می توان در جایی پرتاب كرد و یا بازی را به هر گوشه ای از زمین كشاند.
*درباره پشتیبانی از پتانك در شاهرود بگویید؟
خوشبختانه این ورزش وقتی به مسئولان شهرستانی ارائه شد با استقبال خوبی روبرو شدیم و شهرداری شاهرود سپس رئیس اداره ورزش و جوانان بسیار به ما كمك كردند تا جایی كه در فاصله بسیار اندك معرفی این ورزش در سطح شهرستان، این امكان به وجود آمده كه شاهرود بتواند میزبان مسابقات كشوری باز باشد كه دستاورد بزرگی است.
با همكاری شهرداری شاهرود همین طور خوشبختانه در مركز مدیریت بحران این شهر پنج زمین پتانك باز با كادر بندی و جدول كشی به وجود آمد كه خوشبختانه توانست به ما كمك فراوانی كند و ما توانستیم مسابقه بین خانواده شهرداری شاهرود را باز در آن برگزار نماییم.
از سوی دیگر در مجموعه شهید اكبری باز به همت اداره ورزش و جوانان زمینی به صورت عاریه به ما داده شده كه بتوانیم چند زمین چهار در ۱۵ متر را ماسه ریزی كرده و عملیات آماده سازی آنرا انجام دهیم كه برای ما بسیار قابل تقدیر است. این فضا می تواند ۱۸ زمین پتانك را برای شهر شاهرود ایجاد كند.
سه زمین دیگر باز در انتهای خیابان فیض و خیابان كاج شاهرود با ماسه و به صورت خط كشی شده در اختیار پتانك بازان شهرستان قرار دارد كه خوشبختانه این امكانات سبب شده تا ما از لحاظ زمین حداقل، امیدواری بسیاری به آینده این ورزش بانشاط داشته باشیم.
*درباره توپ این ورزش هم بگویید
در اصل توپ این ورزش باید توسط خود بازیكنان تهیه شود مانند راكت بدمینتون و یا تنیس كه هر بازیكن آنرا برای خودش تهیه می كند اما باز هم برای ترویج بیشتر این ورزش هیئت شهرستان مبادرت به در اختیار گذاشتن توپ های پتانك به صورت عاریه می كند تا مردم با این ورزش آشنا شده و توپ های آنرا بخرند.
توپ های این ورزش در انواع مختلف است اما توپی كه امروز رایج شده و در مسابقات كشوری باز از آن استفاده می شود كه جعبه شش عددی آن امروز حدود ۶۰۰ هزار تومان قیمت دارد هرچند برخی توپ ها باز وجود دارند كه هر كدامشان یك میلیون تومان قیمت دارند پس تولی. كنندگان داخلی می توانند به كمك این ورزش آمده تا دیگر نیاز به واردات نباشد.
با همكاری هیئت بولینگ، بیلیارد و بولس استان سمنان خوشبختانه توانسته ایم شش دست شش تایی توپ پتانك را برای هیئت بولس شاهرود تهیه نماییم كه خیلی كمك شایانی برای اشاعه این ورزش بوده است پس امروز البته خیلی از مردم شاهرود هستند كه ضمن آشنایی با این ورزش مبادرت به خرید توپ باز كرده اند.
لذا مایل هستم كه بگویم این ورزش اصلاً ورزش پرهزینه ای نیست با چند متر نخ، چهار میخ و یك زمین ماسه ای و شش توپ می توان حتی مسابقه پتانك برگزار كرد پس ورزشی بسیار ساده است.
منبع: اسب من
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب